O składnikach pokarmowych: błonnik

Hej :)

Dzisiaj obiecana notka poświęcona błonnikowi pokarmowemu. W przeciągu kilku lat zrobiło się o nim bardzo głośno- zaczęto cenić jego znaczenie dla zdrowia i dobrej kondycji organizmu. O błonniku można by rozprawiać godzinami, tak wiele ma funkcji, nawet jego definicji jest kilka:

• Z chemicznego punktu widzenia błonnik to substancje nierozpuszczalne w alkoholach i kwasach, które obniżają wartość energetyczną pokarmu- substancje balastowe, włókno surowe. 
• Klasyczna definicja fizjologiczna mówi nam, że błonnik to roślinne polisacharydy (cukry złożone) i ligniny, oporne na działanie enzymów trawiennych przewodu pokarmowego człowieka: błonnik nie ulega trawieniu, nie jest wchłaniany, nie jest również źródłem energii, ALE wykazuje korzystne działanie na funkcjonowanie i czynność przewodu pokarmowego, a niektóre składniki błonnika są częściowo hydrolizowane w jelicie grubym. 

http://www.topsuplementy.com/wp-content/uploads/2014/02/blonnik.jpg

Błonnik nie jest jednym, określonym składnikiem żywności, ale jest to grupa związków niejednorodnych chemicznie:

Klasyczny podział mówi o polisacharydach nieskrobiowych- czyli węglowodanach złożonych, które nie są skrobią, tak w dużym uproszczeniu, oraz związkach niepolisacharydowych- ligninach, które nie są węglowodanami.

Polisacharydy nieskrobiowe obejmują kilka grup związków:

• Celulozę- cząsteczki glukozy połączone wiązaniem beta- 1,4- glikozydowym, którego nasz organizm nie jest w stanie zerwać, a co za tym idzie celuloza niestrawiona przechodzi przez nasz układ pokarmowy. Częściowo może być jednak hydrolizowana przez bakterie występujące w jelicie grubym- stanowi dla nich pożywkę. 
• Polisacharydy niecelulozowe: nierozpuszczalne w wodzie hemicelulozy oraz rozpuszczalne w wodzie pektyny, gumy i śluzy roślinne, a także polisacharydy roślin morskich- alginiany, agar, karageny.

Ligniny: chemicznie nie są węglowodanami, jest to jeden z głównych składników drewna- nadaje jego komórkom wytrzymałość i utrzymuje ich sztywność. 

Polisacharydy zmienione technologicznie: związki powstające podczas przetwarzania żywności z zastosowaniem procesów fizycznych, enzymatycznych i chemicznych:

• Skrobia oporna- jest wynikiem przedłużonego działania podwyższonej temperatury i małej wilgotności- dochodzi wtedy do zmian w strukturze cząsteczki, tzw. sieciowania. Skrobia taka traci zdolność do żelowania. Nie jest trawiona i adsorbowana w jelicie cienkim człowieka. 

http://www.kobieta.pl/uploads/pics/blonnik_01.jpg

Błonnik posiada szereg właściwości fizykochemicznych, które składają się na jego różnorodne funkcje: 

• zdolność do tworzenia żeli- decyduje to o lepkości treści pokarmowej i wydłużenia czasu wchłaniania glukozy oraz innych składników
• zdolność do wiązania wody- określa możliwość pęcznienia błonnika i zwiększenia objętości treści pokarmowej, dzięki temu decyduje o hamowaniu apetytu i lepszej motoryce przewodu pokarmowego
• zdolność do wymiany kationów
• właściwości sorpcyjne- oznaczają zdolność błonnika do adsorbowania na powierzchni cząsteczek innych związków- kwasów żółciowych, cholesterolu, i ich zwiększone wydalanie z przewodu pokarmowego.

Funkcje błonnika:

• regulacja metabolizmu, przez opóźnianie wchłaniania glukozy, wiązanie cholesterolu i obniżanie poziomu lipidów we krwi (efekt przeciwmiażdżycowy)
• zmiana mikroflory jelit i obniżenia pH (efekt przeciwnowotworowy)
• regulacja motoryki przewodu pokarmowego: zwiększanie masy kału, skrócenie czasu pasażu jelitowego, zmniejszenie ciśnienia w jelicie grubym, zmniejszenie ekspozycji na związki toksyczne (efekt przeciwnowotworowy), usuwanie szkodliwych metali ciężkich

Według polskich norm żywienia człowieka należy spożywać minimum 25 g błonnika dziennie (20 g w przypadku osób powyżej 60 roku życia). Badania wykazały, że dobrej pracy jelit służy około 40-50 g błonnika dziennie. 

Przejdźmy zatem do źródeł błonnika pokarmowego w naszej dziennej racji pokarmowej: (zawartość błonnika jest podana w g na 100 g części jadalnych produktu)

1. orzechy: 4- 21 g
2. nasiona roślin strączkowych: 6-16 g
3. owoce suszone: 6-13 g
4. produkty zbożowe: 2- 14 g
5. owoce: 0,8- 8 g
6. ziemniaki: 1,5 g
7. warzywa: 0,5- 5 g

I produkt mniej przetwarzany przemysłowo, mniej oczyszczony (rafinowany) z łupin, pestek, skórek, tym więcej błonnika zawiera!

http://w-spodnicy.ofeminin.pl/g/Kobieta.obiekt3.aspx/0/460/Kobieta/057ab512-f62e-4007-944e-1811d63ebc54_20090828121742_Orzechy43.jpg

Mam nadzieję, że notka będzie dla Was przydatna i skłoni do dbania o odpowiednią ilość błonnika w codziennej diecie :)