6 sierpnia 2015

Niedokrwistość z niedoboru żelaza. Część III. Co jeść, a czego unikać.

Hej!
Zapraszam do przeczytania ostatniego już wpisu poświęconego niedokrwistości z niedoboru żelaza. Dzisiaj zajmę się tylko sferą dotyczącą odpowiedniego odżywiania w tym schorzeniu. 

Chciałabym zacząć od tego, że podane wskazówki żywieniowe są jedynie zbiorem ogólnych zasad w żywieniu w niedokrwistości, jeśli cierpisz na niedokrwistość skonsultuj się ze specjalistą w celu ustalenia indywidualnej diety! Każdy z nas jest inny i ma inne potrzeby oraz preferencje co do spożywanego pokarmu :)

https://www.flickr.com/photos/68711844@N07/
Dieta w anemia jest dietą, powiedziałabym dość przyjemną. Nie ma tu zbyt wielu restrykcji, ważny jest odpowiedni dobór produktów, ich przygotowanie i połączenia w posiłkach. Choć kluczowym składnikiem jest żelazo, nie można zaniedbać innych elementów prawidłowej diety. 


Żelazo:
W pokarmach występuje w formie hemowej, lepiej przyswajalnej i bardziej wartościowej dla organizmu i niehemowej, która jest trudniej wchłanialna. Żelazo hemowe wchłania się w jelitach z pożywienia w około 20%, a niehemowe od 1 do 5%. Średnio z diety mieszanej żelazo wchłania się w około 15%. Zapotrzebowanie zawarte w normach żywienia niejako uwzględnia fakt, że nie całe żelazo zawarte w pożywieniu jest możliwe do wchłonięcia w jelitach, stąd tak duża zaplanowana podaż. W codziennej diecie ważne jest sięganie po produkty zwierzęce, jak i roślinne.


Żelazo w pokarmach
Forma hemowa
Forma niehemowa
Produkty pochodzenia zwierzęcego: drób, mięso zwierząt rzeźnych, ryby i owoce morza, jaja. Najwięcej w: mięsie wołowym, jagnięcinie, podrobach.
Produkty pochodzenia roślinnego: nasiona roślin strączkowych, pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy, nasiona, pestki, zielone warzywa, kiełki, kakao.
UWAGA! Produkty pochodzenia zwierzęcego zawierają największe ilości dobrze przyswajalnego żelaza, jednak są też źródłem niekorzystnych dla zdrowia nasyconych kwasów tłuszczowych i cholesterolu! Dlatego nie należy przesadzać z ich spożyciem.
UWAGA! Produkty pochodzenia roślinnego oprócz żelaza, zawierają wiele substancji, które zaburzają jego wchłanianie w przewodzie pokarmowym!

Składniki wpływające na wchłanianie żelaza:
Byłoby idealnie, gdyby osoby chore na anemię lub nią zagrożoną, mogły po prostu sięgać po produkty zawierające duże ilości żelaza i nie przejmować się niczym więcej. Niestety matka natura zrobiła nam mały psikus i żywność obfituje w związki, które będą hamować wchłanianie żelaza. Na szczęście są i takie związki, które pozytywnie wpływają na gospodarkę żelaza w naszych organizmach.

Związki wpływające na wchłanianie i wykorzystanie żelaza
Korzystne
Niekorzystne
Witamina C, zawarta w owocach i warzywach. Ich dodatek jest też korzystny na występujące w nich pektyny. Owoce i warzywa należy spożywać do każdego posiłku.
Kwas fitynowy, zawarty w nierafinowanych produktach zbożowych, nasionach roślin strączkowych, kakao. Jego niekorzystne działanie można zmniejszyć poprzez namaczanie, gotowanie oraz fermentację. Pomaga również dodatek witaminy C.
„Meat factor”, czyli czynnik wchodzący w skład białek zwierzęcych.
Kwas szczawiowy, występujący w największych ilościach w rabarbarze, szczawiu i szpinaku.
Niektóre aminokwasy, np. cysteina.
Polifenole, czyli silne przeciwutleniacze, znajdziemy je w warzywach, owocach, czerwonym winie, kawie i herbacie.
Kwasy organiczne, np. kwas mlekowy, bursztynowy, które znajdziemy w kiszonkach.
Taniny, zawarte w kawie i herbacie. Należy unikać popijania posiłków tymi napojami!
Fruktoza, zawarta w owocach.
Awidyna, fityniany, zawarte w jajach kurzych.
Glutation- przeciwutleniacz, zawarty w, między innymi, czerwonym winie.
Niektóre składniki mineralne, takie jak cynk, wapń i miedź.
Fosforany, zawarte w żywności wysokoprzetworzonej, peklowanej.

Warto łączyć owoce i warzywa, zarówno świeże jak i kiszone, z produktami mięsnymi. Dodatkowo zawartość białek zwierzęcych w posiłku wspiera wchłanianie żelaza niehemowego z produktów roślinnych. Pektyny (substancje balastowe) zawarte w owocach i warzywach również mogą poprawiać biodostępność żelaza.
https://www.flickr.com/photos/68711844@N07/
Największym problemem w dietoterapii jest chyba znalezienie złotego środka między spożyciem żywności wysokoprzetworzonej, oczyszczonej, która jest uboga w substancje odżywcze, a żywnością niskoprzetworzoną, która, choć zawiera duże ilości żelaza, to obfituje również w związki utrudniające jego wchłanianie i wykorzystanie przez nasze organizmy.

Moja praktyczna rada: sięgaj naprzemiennie po produkty białe, oczyszczone (białe pieczywo, biały ryż, drobne kasze) oraz produkty z wysokiego przemiału, brązowe, pełnoziarniste (ciemne pieczywo, brązowy ryż, grube kasze). Sięgaj po różne produkty każdego dnia, pamiętaj o dobrych źródłach żelaza i produktach wspomagających jego wchłanianie (witamina C, białka zwierzęce, kwasy organiczne, fruktoza).

I na koniec jeszcze dwie sprawy, o których warto wspomnieć:

  1. Alkohol: wpływa niekorzystnie na gospodarkę żelaza, obniża wchłanianie i zwiększa utratę pierwiastka. Jedynie można by rozważyć kieliszek czerwonego wina od czasu do czasu, jednak ja z zasady raczej nie zalecam alkoholu w jakiejkolwiek diecie- decyzję pozostawiam Wam. 
  2. Leki: przyjmowane przez nas leki również mają duży wpływ na żelazo, niestety głównie niekorzystny. Leki, które zmniejszają wchłanianie żelaza to niektóre antybiotyki (tetracykliny i związki chelatujące), preparaty trzustkowe, leki alkalizujące, stosowane w dyspepsji i chorobie refluksowej przełyku. Leki przeciwzakrzpowe, w tym salicylany (aspiryna) oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne (ketoprofen, kwas acetylosalicylowy, ibuprofen, naproksen) powodują z kolei zwiększone wydalanie żelaza wraz z moczem. 
To chyba tyle :) Jeśli macie jakieś pytania lub wątpliwości pytajcie w komentarzach lub piszcie na przewodnik.po.dietetyce@gmail.com :)

21 komentarzy :

  1. Dzięki Bogu nie mam tych problemów :)

    OdpowiedzUsuń
  2. Super poradnik. Dość praktyczny i dość szczegółowy :) Dodam, że przyswajalność żelaza również mają wpływ niektóre witaminy z gr. B np. B6, B12, czy też kwas foliowy. Podroby np. wątróbka również zawiera dużo żelaza, gdzie ma go 16,6 mg/100 g.
    Najmniej żelaza ma mleko - 0,1 mg/100 g, jajka - 2,0 mg/100 g, szpinak - 2,6 mg/100 g, natomiast żółtko ma go 7,2 mg/100 g.
    To takie dodatkowe informacje z mojej strony :)
    Cieszę się, że ktoś porusza ten temat, bo anemia jest bardzo niekorzystna dla zdrowia. Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
  3. Bardzo fajny blog, akurat interesuję się zdrowym odżywianiem i szukam różnych fajnych przepisów, informacji odżywczych itd.
    Co do diety, to też uważam, że najważniejsze jest urozmaicenie produktów, które spożywamy.

    OdpowiedzUsuń
  4. Można też spożywać żelazo w płynie ale po konsultacji z lekarzem bo nie każdy może takowe zażywać: http://biowitalni.pl/kobieta/606-liquid-iron-ekologiczne-zelazo-w-plynie-5060003593218.html

    OdpowiedzUsuń
  5. Ja miałam problem z wchłanianiem żelaza poprzez dietę, a przy lekach często pojawiały się skutki uboczne, aż w końcu zaczęłam brać Chela Ferr bio complex i udało się. Po miesiącu brania morfologia była znacznie lepsza, a po dłuższym czasie wyzbyłam się anemii. Nie odczułam żadnych skutków ubocznych.

    OdpowiedzUsuń
  6. Bardzo podoba mi się twój artykuł. Jakiś czas temu miałam problemy z niedoborami żelaza i dość restrykcyjnie pilnowałam diety bogatej w wymienione przez ciebie składniki. Spożywałam też preparaty żelaza w formie płynnej, które były dla mnie bardzo przyswajalne. Na szczęście poziom żelaza wrócił do normy, a ja czuję się znacznie lepiej.

    OdpowiedzUsuń
  7. Moim zdaniem bardzo fajne i szczegółowe informacje możecie też znaleźć na stronie https://apteline.pl/artykuly/anemia-objawy-leczenie-przyczyny-czym-jest-anemia-i-jak-leczyc-niedokrwistosc więc koniecznie tam sobie zerknijcie, sprawdźcie, co Wam polecają i działajcie! Z anemią nie ma żadnych żartów!

    OdpowiedzUsuń
  8. ciekawych rzeczy człowiek się tu może dowiedzieć, będę polecać znajomym tą stronę.

    OdpowiedzUsuń
  9. Świetny wpis. Takie informacje są na wagę złota.

    OdpowiedzUsuń
  10. Niesamowicie ważny wpis. Znalazłam tu ogromną porcję wiedzy.

    OdpowiedzUsuń
  11. Takie informacje są niezwykle cenne.

    OdpowiedzUsuń
  12. Wiele tutaj interesujących i ważnych informacji.

    OdpowiedzUsuń
  13. Przyznam że bardzo zaciekawiły mnie informacje w tym wpisie.

    OdpowiedzUsuń
  14. Bardzo fajny wpis. Podoba mi się

    OdpowiedzUsuń
  15. Prawidłowy poziom żelaza jest bardzo ważny.

    OdpowiedzUsuń

Witaj w dyskusji! Każda wymiana opinii jest cenna. Proszę jedynie o kulturę słowa, a także powstrzymanie się przed SPAM-em.